|
|
|
Willemstadse gebouwen, Het Arsenaal:
Een arsenaal is een bewaarplaats
voor allerlei soort van wapentuig en was in elke vesting te
vinden. Voor de opslag van kruit werden aparte kruithuizen
aangelegd.
In 1590 is er in de rekeningen van mr. metselaar Andries de Rooij
al sprake van een arctionaelhuys.
Dit stond aan de Bovenkade/Rozemarijnstraat hoek Voorstraat op de
plaats van het tegenwoordige pakhuis. Tevens was daar de
hoofdwacht gevestigd.
In 1621/22 werd aan mr. timmerman Gillis Stierman en aan mr.
metselaar Jacob Evenveel een rekening voldaan voor het maken van
een bestek van het magazijn dat alhier gemaakt zou worden. Dat
magazijn zou dan 's Lands magazijn zijn, zoals het arsenaal
meestal werd betiteld. Een 18e eeuwse vermelding van een
gevelsteen in het oude arsenaal met het jaartal 1627 erop,
bevestigt dat er toen een nieuw arsenaal gebouwd werd. Het stond aan de Benedenkade op de
plaats van het huidige arsenaal. De tekening ervan toont een
gebouw met een uit baksteen opgetrokken trapgevel, afgewisseld
met speklagen in de trant van het uit 1623 daterende Mauritshuis.
In 1791 liet prins Willem V de Raad
van State weten, dat hij genegen was in de wederopbouw van het
arsenaal te Willemstad voor 5/9e in de kosten bij te dragen. Het
moet dus hard nodig geweest zijn, daar het oude arsenaal geheel
voor rekening van het Land kwam.
Op 3 februari 1792 besloten commissarissen van de Raad van State
en gecommitteerden van de Raden en Rekenmeesters van de prins van
Oranje tot de bouw van een nieuw arsenaal ter plaatse van het
bouwvallige oude. Het zou dezelfde lengte krijgen, maar naar de
kant van de wal zoveel worden verbreed als de ernaast staande te
slopen houten loods. De totale breedte van het nieuwe gebouw zou
omtrent 44 voeten bedragen. Naast het nieuwe arsenaal moest een
regenbak komen met een capaciteit van vierhonderd ton water ten
behoeve van het garnizoen.
De kosten zouden voor 5/9e ten laste van de prins komen en voor
4/9e van de Raad van State. Ook het onderhoud zou voortaan voor
rekening van de prins zijn.
Het ontwerp van gevel en plattegrond was van de hand van de
bouwmeester der Oranjes Philip Willem Schonck.
Het toont een indeling in drie beuken met de daarbij horende
driedelige gevel. Zijn ontwerp is echter behoorlijk aangepast. De
driebeukige begane grond met twee rijen dikke houten staanders
werd om praktische redenen veranderd in een tweebeukige, waardoor
er ook in plaats van drie maar twee poorten nodig waren. Die
poorten werden voorzien van een hardstenen classicistische
omlijsting waarop zwarte ornamentschildering. De sluitstenen
tonen ter afschrikking een Medusakop met slangen en twee zwaarden
omgeven door twee adelaars.
Nadat de vestingstatus van
Willemstad in 1926 was opgeheven, bleef het arsenaal nog in
gebruik voor opslag van militaire goederen. Eind jaren zestig
werd het gebouw door Domeinen verkocht aan de heer F. van
Welzenes, die het gewetensvol liet restaureren en er tevens een
carillon op aan bracht. Op 19 januari 1973 werd het geheel
gerestaureerde Arsenaal feestelijk in gebruik genomen. Het gebouw
wordt nu gebruikt voor culturele activiteiten als concerten en
exposities evenals voor recepties.
| Tekst: |
C. van Mastrigt |
| Foto: |
C. van Mastrigt |
|
|
Gewijzigd:
12-02-2016
Beheer website:
Piet Polak
© Heemkundekring De Willemstad |
|
|
|
