UIT HET DAGBOEK VAN MR. J. VAN WIJNGAARDEN
Deel 9 ( 24-11-1881 t/m 25-11-1884) 24.11.1881:
sMorgens om 7 uur liet men ons zeggen dat Dirk Wermeskerke
stervende was. Ik ging er met Betje dadelijk heen en vonden hem
reeds overleden. Hij is juist 30 jaar en 5 maanden, dus wel jong
overleden. Zijn kindje was 26 dezer maand juist 4 maanden. Na
het ontbijt ging ik weer naar het postkantoor om eenige dingen
te bespreken en ging toen een 20tal briefkaarten schrijven aan
vrienden, familie en kennissen. sAvons nog een half uur bij de
familie op het postkantoor geweest. Zij hadden erge
hoofdpijn.PRIVATE 12.1.1882: Te half een naar het
Oranjekoffyhuis en 6 leden geballoteerd voor 't genootschap,
die allen werden aangenomen. Tot half 2 er gebleven. De stad was
vol vlaggen, daar hedenmiddag de oudste dochter van C.D.Knook
aantekent met Metz. Na den eten rondgewandeld. Na 8 uur kwamen
nog enige mensen inloopen, die na de serenade en fakkeloptocht
bij Knook hadden staan kijken. ***Oranjekoffijhuis is nu
taveerne Antiek; komt in het dagboek ook voor als
Oranjesocieteit. Met het genootschap wordt bedoeld het in
1850 opgerichte Genootschap D.V.W.: Door Vriendschap Werkzaam.
Die dag deden ondertrouw: Hendrik Metz, predikant, 23 jaar,
geboren te Amsterdam, wonende te Utrecht, zoon van Arnoldus Metz
en Adriaantje Soetens en Cornelia Joanna Knook, 21 jaar, geboren
en wonende te Willemstad, dochter van Cornelis Dankert Knook en
Anna Burgers. Bij hun huwelijk (op 26 jan.1882) waren o.m.
getuigen Arie Sonneveld Pzn, 64 jr, broodbakker, toen wethouder,
als oom van de bruidegom (Sonneveld was gehuwd met Josina
Soetens) en Jan Adrianus Knook, 52 jaar, apotheker te Dordrecht,
oom van de bruid. 31.1.1882: Mevr.Luteyn
geinviteerd meede te gaan naar de rederijkersvoorstelling met
nicht van Rijn, die smiddags bij ons zat. Na thee drinken te 7
uur naar de voorstelling gegaan. Het was zeer vol en onze
harmonie speelde in de pauze. Er werd gegeven "Het is een boer
niet wijs te maken hoe een soldaat aan de kost komt". Het duurde
tot elf uur. Toen dadelijk huiswaarts gegaan en met gestoofde
kabeljauw gesoupeerd. ***Mevrouw Luteijn is Pieternella
Adriana Luteijn, geboren Vorstheuvel la Brand, afkomstig uit
Zierikzee; haar man, Adriaan Luteijn, was sinds begin januari
1882 directeur van het Post en Telegraafkantoor te Willemstad.
Nicht van Rijn is Pietronella Diederika Cornelia Vrins, die
gehuwd was met de architect (en later burgemeester) Hendrik
Anthonie van Rijn. 15.2.1882: Van vrouw Doff 3
halve kilo's zalm gekocht @ 1,25, zij had er een gevangen van 28
halve kilo's, die wij smiddags gegeten hebben.
19.2.1882: (Zondag) Heden koningsverjaardag, maar behalve een
paar vlaggen merkte men er niets van. 23.2.1882:
Om half 9 met And.Schippers en zijn vrouw naar haar vader
J.A.Maris om te gaan inventariseren. Wij werden door de knecht
gehaald. And.v.Sliedregt, die medetaxateur was, reed ook mee.
Aldaar gekomen kwam ook de familie uit Dinteloord en L.Segboer
en C.Dane. Wij bleven er eten. Om 8 uur werden wij weer door den
knegt thuis gebragt. ***Andries Schippers, geboren 17.5.1847
te Willemstad, bouwman, was gehuwd met Anna Adriana Maris,
geboren 29.12.1840 te Dinteloord. Dit echtpaar woonde in 1882 B
78. 10.3.1882: sNachts veel last van kiespijn
gehad. Brief van de Lint dat het stoomgemaal was afgestemd.
***De familie van Wijngaarden bezat een hofstede in Numansdorp,
bewoond door Cornelis de Lint(van Wijngaarden). De stemming over
het stoomgemaal zal dus vermoedelijk betrekking hebben op een
poldervergadering te Numansdorp. 19.4.1882: Lief
weer maar toch koud. Om 10 uur J.Donkers bij mij gehad, doch
niet lang, daar ik met den burgm. en Ary Sonneveld naar 't
school te Oudemolen ging rijden. Heden antwoord van den
Kantonregter over de bloedverwanten erve W.Schippers. Om 10 muur
weggereden en op den dijk bij Strootman opgehouden, om de pillen
van Henri af te geven. Toen 't schoolhuis en daarna de school
opgenomen. Niet uitgespannen, maar weldra weggereden na bij van
de Noort het paard te hebben doen vasthouden door de meid
aldaar. sMiddags bij Andries en Jacob Schippers geweest om de
vergadering der bloedverwanten te doen bijwonen, doch zij
wilden niet, evenmin als Aart Schippers. Toen concept oproeping
gemaakt en savons bij L.v.d.Gijp wezen brengen met de
beschikking Kantonregter en inventaris. 2.6.1882:
Na den eten te 3 uur naar 't sterfhuis gegaan van de heer N.Dane
en met de raadsleden en burgm. mede den overledene grafwaarts
gebragt. Ik bleef er een kop thee drinken en na 't vertrek der
overigen aan de familie het testament voorgelezen. ***Op
31.5.1882 te Willemstad overleden: Nicolaas Dane, 81 jaar,
ongehuwd, zoon van Jacob Dane en Maaijke Huibertse Punt. Dane
was aannemer en stadsarchitect geweest; raadslid van 1849
1881 en wethouder van 1851 1871. Ook was hij enkele
jaren ouderling in de Ned.Herv.Kerk geweest, namelijk van 1853
1855 en van 1869 1871. 7.7.1882: Te 6 uur
naar de Hoop gegaan en aldaar het huis van de heer N.Dane
geveild. Het werd ingezet door J.Schippers voor 2850.
21.7.1882: Om 4 uur zijn Ploon en Betje met mevr.Brand,
mevr. Eichholz en Marie gereden naar Hellewijk, waar zij met
mij gevraagd waren. Ik kon niet door de verkoop heden. Om 6 uur
naar het Oranjekoffijhuis gegaan en aldaar het huis van N.Dane
verkocht. Het werd afgemijnd voor 3340 door C.Dane. Onder een
stevig glas wijn (ook champagne) tot 9 en half aldaar gebleven.
22.8.1882: Na den eten met v.d.Hil gewandeld en wezen
zien bij den molenaar alwaar door den wind een roede van de
molen was afgewaayd. 8.10.1882: sMorgens
regenachtig weer. Om elf uur kwam de schoolmeester Corbijn met
een aantal schoolkinderen, die aan v.Beekum cadeaux kwamen
brengen ter gelegenheid zijner 25 jarige echtvereeniging. Ik had
met Ploon en Bet een zilver olie en azijnstel gegeven. Na
koffydrinken kwamen de heer en mevr.Gauthier uit Streefkerk met
hunne dochter Philippine en hun zoon Piet. Stevig glas port
gedronken voor den middag. Ook de Burgm. en zijn vrouw kwamen
filisiteren, die ook een prachtig cadeau gegeven hadden. Te 5
uur gingen wij aan tafel met ons 26en. Te 8 uur vertrok de heer
Gauthier en zijn vrouw, doch zijn kinderen mochten nog wat
blijven. Na het diner een kop thee gebruikt en wat aardigheden
gehad en toen aan 't dessert dat tot 2 uur duurde. Er werd een
stevig glas wijn en champagne gebruikt. Toen vertrokken al de
ouderen, doch de zoon en dochter van de heer Gauthier bleven er
logeren. ***Dit feest vond plaats te Noordeloos, waar het
zilveren echtpaar Cornelis Johannis van Beekum, genees en
heelkundige en Aartje van Wijngaarden woonde. Zij waren op 8
oktober 1857 te Willemstad getrouwd. 14.2.1883: Er
lag thuis een aangeteekende brief van den ontvanger der
registratie, waarin procesverbaal van beboeting wegens gebruik
van oude maten in 't proces van zeeschade. 19.2.1883:
Heden koningsverjaardag. Savons was het nogal levendig op
straat, daar de Harmonie op de Paradeplaats muzijk maakte in een
soort van kiosk. 2.5.1883: Gisteren deelde de
Burgemeester C.Maris Hz in de vergadering mee, dat hij zijn
ontslag als burgemeester had aangevraagd. Heden brief aan den
Commissaris des Konings om van Rijn te recommanderen.
5.5.1883: Te bij 12 uur kwam men mij en Betje roepen voor
de Schouwen Duiveland. Te 3 uur waren wij te Rotterdam. Wij
reden met de tram tot de Delftsche Poort en namen plaats tot
'sHage alwaar wij te 4¼ uur waren. Gelink en Pien stonden aan
het station. Savons naar de Comedie, alwaar Fedora door
Sarah Bernard zou gespeeld worden. Wij waren er te 8 uur. 'tWas
er stikvol en warm. Zij speelde keurig. Te elf uur was 't
afgeloopen. Voor het hotel Vieux Doelen, waar zij gelogeerd
was, was een groote foule menschen. Er werd haar eene serenade
gebragt. Ik bleef met de dames nog even zien. *** Gelink was
gehuwd met een nicht van mr.J.van Wijngaarden, Cornelia de
Bruin. Zie Ravelyn 5/5 onder 24.5.1864 en Ravelyn 7/2 onder
6.7.1871. *** Henriette Rosine Bernhardt, zich noemende
Sarah, was een Frans toneelspeelster (geboren 22.10.1844,
overleden Parijs 26.3.1923).Haar moeder was een HollandsJoodse
muzieklerares, haar natuurlijke vader een Franse ambtenaar, die
de kinderen in een kloosterschool liet opvoeden. Na haar
opleiding aan het Conservatoire kreeg Sarah Bernhardt haar
eerste rollen aan het Gymnase, de Porte St.Martin en in het
Odeon. Sinds 1872 behaalde zij in de Comédie Francaise
schitterende successen speciaal in het klassieke en romantische
repertoire. In 1880 verbrak zij haar contract met de Comédie en
begon een tournee door Amerika. In 1882 huwde zij de Griek
Jacques d'Amala, als toneelspeler bekend onder de naar Daria.
Zij begon toen aan een tournee door Europa. In 1888 volgde een
tweede tournee door Amerika. Zij gaf zelf enkele blijspelen uit.
6.5.1883: Na 't ontbijt met Betje gewandeld, de
Ruiterstraat uit en op de brug op de tram gegaan en met de trein
van 11.16 uur naar Breda gereden. Op het Beursstation moesten
wij een groot half uur wachten en gebruikten daar een kop koffij
en waren te 2¼ te Breda. Wij reden in de omnibus mee tot aan het
huis van broeder Henri, alwqaar wij eerst ons wat
verfrischten en verkleedden en toen op de receptie gingen die
ter gelegenheid zijner zilveren bruiloft werd gegeven. Te 6 uur
gingen wij met heel het gezin en de logees naar het Hotel La
Couronne waar het diner zou plaats hebben. Wij zaten met ons
44en aan tafel. Het was een keurig diner en voor het dessert
werden er eenige toneelstukjes uitgevoerd door jongelui, daar
het tegelijkertijd het engagementsfeest van Aartje was met
luit.v.d.Hoog. Na het dessert werd ook gedanst.Wij bleven tot
4¼ uur en dronken toen (de logees van Henri, namelijk de
mannelijke) nog een flesch rijnwijn en gingen smorgens van den
7e om 5 uur naar bed. *** Aartje van Wijngaarden, geb.21 sept
1861 te Breda als dochter van dr.Hendrikus van Wijngaarden,
huwde 18 april 1884 te Breda met M.C.van der Hoog, geboren 20
okt 1861 te Krimpen a.d.Lek; later was hij luitenantgeneraal der
artillerie. 15.5.1883: Vandaag is de kagchel
weggenomen. Savons met v.d.Hil bij C.D.Knook geweest om over de
overname der societeit te spreken met G.Groenhof uit Arnhem.
30.5.1883: Met de heer Alphert de zaal wezen zien in
de kazerne waar de kinderen hedenavond bal hebben en ook de
cantine. Na den eten conditie voor v.d.Tempel geschreven en
afschriften testamenten etc. Om 6 uur met A.v.d.Hil naar het
kinderbal in de kazerne wezen zien. 4.7.1883: Om
12 uur met majoor Otterloo en zijn dochtertje met de stoomboot
'Throui' naar het fort de Ruiter gestoomd en aldaar de
torpedomagazijnen bezigtigd. Na geruimen tijd alles nauwkeurig
in ogenschouw te hebben genomen, gevaren naar de Ooltgensplaat
en aldaar met luit. Bos en Lermont het te bouwen
kazernegebouw gezien en toen het dorp overgewandeld en in een
logement een glas bier gebruikt. Er kwam toen een harde bui
opzetten, die zich in regen oplostte toen wij weer aan boord der
stoomboot waren, waarmee wij te 4 uur ruim te Willemstad in de
haven waren. Toen dikke paling gegeten (Ik had er gister een van
3 pond schoon van Bosters gekregen). *** Zie C.van Mastrigt,
De Torpedoversperring van het Hellegat in Ravelyn 7/1 pag.9.
7.7.1883: (Den Haag) Smorgens te half 7 opgestaan en
mijn dagboek bijgeschreven. Na het ontbijt met rijtuig gereden
met Gelinck en Cornelia naar 't Hollandsch Station om per spoor
naar Amsterdam te gaan, alwaar wij te 10 uur waren. Per tram
over den Dam naar de P.C.Hooftstraat digt bij het
tentoonstellingsgebouw, hetwelk wij door een zijingang
binnengingen. Eerst trok onze aandacht eene Indische pagode en
't standbeeld van Joh.Koen. Toen gingen wij het gebouw binnen
van de koloniale tentoonstelling en zagen daar
O.I.inboorlingen, waarvan er enkele in kano's voeren. Ook
hoorden wij O.I.muziek, die niet mooy maar erg eentonig was.
Toen even in de machinegalerij en vandaar naar de ville de Paris
(inzendingen van Parijs waaronder gebouwen in doorsnede op
verkleinde schaal). Daarna de bloemententoonstelling gezien en
voor 25 ct extra de Surinaamse inboorlingen, alwaar Gelinck nog
een roosje kocht van een negerin. Daarna de schilderijen wezen
zien waaronder zeer mooie. Vervolgens het middenpad van de
algemeene tentoonstelling waarna wij in de volks
restauratie een broodje eyeren gingen gebruiken, vervolgens de
zijgalerijen gezien tot dat wij moede werden, zoodat wij, na
nog de werkmanstentoonstelling gezien te hebben in een tent
onder een glas limonade wat gingen zitten rusten. Toen nog van
binnen het paviljoen van den koning gezien en ons weer per tram
naar het Centraal Station laten brengen, vanwaar wij te 5 uur
vertrokken en te half 7 in Den Haag waren. 8.7.1883:
Daar ik heden nog eens naar de tentoonstelling wilde gaan, was
ik reeds bij tijds op en ging na ontbeten te hebben om 8 uur de
deur uit. Na in Amsterdam gekomen te zijn, per omnibus naar den
Dam gereden en ging ik met een havenbootje naar de Amstelstraat
om het panopticum te zien. Zoo ook de eerste als ook de tweede
etage waren keurig mooi. Mij dunkt het is fraayer dan het
museum van Mad.Tusseaud dat ik in Londen gezien heb,
voornamelijk door de fraaye groepen. De chambre of horror is
echter niet zoo uitgebreid. Ik ging toen weer naar de
tentoonstelling en reed een gedeelte met de tram. Weer zeer veel
moois gezien, teveel om op te noemen. Te 2 uur ging ik het
muziek hooren, bij de Holl. restauratie en gebruikte daar wat.
Toen weer rond gewandeld, ook de Telphoon gehoord. Het was
muziek die te Buiksloot werd gemaakt 1½ uur afstand en die men
even goed hoorde als of men er bij was. Ook een geruime tijd
vertoeft in de galerie du travail en nog een schaartje gekocht.
Ook weer eenige tijd besteed om nogmaals in de schilderijenzaal
de fraaiste stukken te zien. Te half 6 ging ik weer heen en
daar de trams zoo vol zaten, dat ik er niet meer bij kon, ging
ik te voet verder. 16.7.1883: Met v.d.Hil
gewandeld en met hem en J.A.Maris die ons tegen kwam, de
Rijkspaarden wezen zien in de stal van de societeit.
18.7.1883: Smorgens weer buijig en regenend. In de
voornacht had het zwaar geonweerd. De oliemolen te Klundert is
afgebrand, waarschijnlijk door 't onweer. 19.7.1883:
Heden stond in de N.R.Courant dat van Rijn benoemd was tot
Burgemeester alhier. ***Hendrik Anthonie van Rijn was
burgemeester van Willemstad van 1883 1901. Hij was gehuwd
met Pietronella Diederika Vrins, een nicht van mr.J.van
Wijngaarden. Zie ook Ravelyn 11/1 onder 21.5.1880.
3.8.1883: Om half 10 met den weth.A.Sonneveld naar Oude
Molen gereden in een groen gemaakt rijtuig met 2 paarden om van
Rijn af te halen. Twee jonge meisjes, een van Bossers en een van
G.Groenhof, reeden tot aan de dijk mee om den Burgr. een krans
aan te bieden. Te half elf waren wij te Oude Molen alwaar de
eerewacht te paard reeds was en waar van Rijn ook al was
gearriveerd. Eerst bij v.d.Noort een kop koffij gedronken en
toen in het rijtuig met den Burgr. weggereden. Het was mooi weer
en het was vol menschen. Op den dijk bij het eind der straatweg
slooten zich aan den stoet aan een optogt van verschillende
gilden met met hunne feestwagens voorafgegaan door de muzijk
der harmonie. Wij konden slechts langzaam rijden en waren over
12 uur in de stad. Aldaar eerst de straten rondgereden en toen
voor het versierde raadhuis afgestapt, alwaar van Rijn door den
raad werd ontvangen en door A.Sonneveld geinstalleerd, waarop
hij in gepaste woorden antwoordde. Te 4 uur gaan zien naar de
volksspelen op de paradeplaats, alwaar op een groen gemaakte
kiosk muzijk door de harmonie werd gemaakt. De stad was vol
volk. Te half acht gingen wij (de raadsleden) bij van Rijn een
glas wijn drinken. Te 9 uur gingen wij gezamenlijk naar 't
vuurwerk op de paradeplaats zien en naar de muzijk hooren tot
half elf. Toen een broodje met zalm bij hem gebruikt en tot 12
uur gebleven. 28.9.1883: Er waren per postpakket
mooie druiven van Antje uit Numansdorp gekomen. Toen kwam van
Rijn nog met de lijst voor liefdesgift wegens de ramp op Java.
(uitbarsting van de vulcaan Krakatau op 26.8.1883. De aswolk
bereikte een hoogte van wel 50 km,verspreidde zich door de
atmosfeer en deed over grote delen van de wereld de hemel
blauwgroen kleuren. vM) 16.10.1883: In huis
gebleven tot half 8 en toen even bij buurman van Sliedregt
geweest alwaar de beroepen Ds.van Manen was met zijn vrouw, die
de plaats hadden wezen zien. Aldaar was de kamer vol. Ik bleef
er een half uurtje. Ds.Lambertus van Maanen, geboren te
Polsbroek op 13 nov 1832, was 3 okt.1883 beroepen; hij was toen
predikant in Schelluinen. Van Maanen was in 1871 te Tholen
gehuwd met Cornelia Adriana van de Burght. De gemeente
Willemstad was vanaf 31 okt.1880 vacant geweest. Van Maanen
bleef hier tot april 1895; hij werd toen predikant te Boxmeer.
20.10.1883: Betrokken lucht. Voor achten met P.de
Groot even buiten de waterpoort geweest. Om elf uur J.M.Maris
bij mij geweest en A.J.Punt. Toen actes ingepakt en
verzonden. Ook brief aan de N.R.Cour. met berigt dat
Ds.L.v.Maanen het beroep had aangenomen, waarvan heden de
tijding was gekomen. Van 12½ tot 1½ naar de societeit. Daarna
naar 't aanleggen der Zierikzeesche stoomboot wezen zien en toen
gegeten. Na den eten een walletje gewandeld.
9.11.1883: De lucht zag in het westen erg vreemd,
alsof pas de zon was ondergegaan. 2.12.1883: Om
half 10 te kerk gegaan. De kerk was stampvol. Betje en Ploontje
gingen ook. Ds.van Manen, die zijn intree zou doen werd
bevestigd door Ds.Zegers uit Gorinchem. De kerk duurde tot half
12. Toen couranten gelezen en tijdig gegeten. Gunning kwam te
1 uur nog een kort bezoek brengen en een glas madera gebruikt.
Te 2½ ging inmiddels de kerk weer aan. Ds.van Manen deed zijn
intree. Niettegenstaande het regenachtige weer was het
stampvol, nog voller dan 's morgens, zoodat er veel buiten
moesten blijven. Te half 5 was de kerk uit. *** Ds.Edward
B.Gunning was predikant te Klundert; zie Ravelyn 11/1 onder
5.10.1879 12.12.1883: sNachts had het veel
geregend en gestormd. Het stormde geheel den dag. Om 2 uur eens
naar het hooge water wezen zien. Het stond tot aan en op de
Paradeplaats. 3.1.1884: Om 6 uur kwam D.C.Punt
thee drinken en ging te half 7 met mij naar de societeit waar ik
voor hem het huis van Dalen veilde en voor van Rijn het hooge
huysje. Er was nogal veel volk. Ik bleef tot 9 uur. Het eerste
werd ingezet voor 720, het 2de voor 300 gld. Samenstelling:
C.van Mastrigt Noten: C.A.I.L.van Nispen. 24.1.1884:
Na koffij drinken met Aartje van Beekum naar het hooge water
wezen kijken (het had 's nachts zoo hard gestormd dat ik om half
5 ook opstond evenals Betje en Ploon en bij de kagchel en
de lamp tot 8 uur's morgens heb zitten schrijven). *** Aartje
van Beekum was geboren 24 nov 1858 als dochter van C.J.van
Beekum en Aartje van Wijngaarden en was dus een nicht van
mr.J.v.Wijngaarden. 14.2.1884: Weer heerlijk
weer. De stad hing vol vlaggen wegens 't aanteekenen van Naantje
van Sliedregt en de gouden bruiloft van Otsen. *** Te
Willemstad 28 febr.1884 gehuwd Cornelis Jan Struijk, 28 jr,
bouwkundige, geb.te Willemstad als zoon van Adriaan Struijk en
Elisabeth Kiewit, wonende te Rotterdam, met Adriana van
Sliedregt, 26 jr, geboren te Willemstad als dochter van Andries
van Sliedregt, timmerman en Heyltje Arina Sonneveld, wonende te
Willemstad. 15.2.1884: Na thee drinken te half 8
met v.Rijn, vrouw en nicht Aartje naar de societeit gegaan,
alwaar maj.Otterloo ons geïnviteerd had op eene danspartijtje.
Behalve de familie Maris uit Klundert waren er nagenoeg geen
dames. Luit.Khoenmalen sspeelde piano, luit.Pelletier violoncel
en de heer Bloemink reciteerde tot half elf. Toen werd er
gedanst. Het duurde tot ruim 2 uur. Toen gingen wij huyiswaarts.
Soupeerde nog met een boterham met hoofdkaas en gingen te half 3
naar bed. *** Met de familie Maris uit Klundert zal bedoeld
zijn de familie van notaris Cornelis Willem Maris van
Ouwerkerk. 25.2.1884: Om 10 uur naar de kaai
gegaan en met C.H.Maris een kabeljauw gekocht. Hij sprong nog op
't dek van het vaartuig. Hij werd bij ons 's middags gesneden
en de helft aan C.H.Maris gebragt. Met Aartje een singeltje
gewandeld. 11.3.1884: Om 11 uur werd Aartje
geroepen voor de boot. Ik bragt haar weg, doch toen wij bij
B.Struik een poosje geweest waren, zei hij dat de boot omhoog
zat. Toen weer naar huis gegaan en koffij gedronken. Te 12½ kwam
hij weer roepen. Zij lag aan "De Zeeland" en een kwartier later
was zij aanboord. Ds.van Manen, die zijn broer aan boord had
gebragt ging met mij mee terug. 13.3.1884: Ons
buurmeisje Johanna Vermeulen de bruid geworden en daarvoor
gevlagd. Na den eten met v.Rijn en C.P.Knook naar Ary Punt
gewandeld langs het fort de Hel. D.C.Punt was er ook. Eerst thee
gedronken en toen onder een glas warme wijn met wafels tot half
10 gebleven. Lieve lichte maan. *** Gehuwd te Willemstad 27
mrt 1884: Jacob Vermeulen, 21 jr, schipper, geb. te Ridderkerk,
wonende te Amsterdam met Johanna Adriana Vermeulen, 21 jr,
geboren te Fijnaart als dochter van Pieter Vermeulen en Lijntje
Timmers, wonende te Willemstad. 21.3.1884: Te
12 uur al teruggereden uit Fijnaart omdat Aart Schippers
smiddags zijn broeder mee naar het graf zou begeleiden. Na thee
drinken kwam C.P.Knook mij verzoeken naar het sterfhuis van de
wed.Schippers te komen om het testament voor te lezen. Er
toen naar toe gegaan, na eerst de wed.W.Schippers gevraagd te
hebben er ook naar toe te gaan, 'tgeen zij weigerde. Na afloop
nog even bij de wed.W.Schippers geweest en toen bij Andries
Schippers tot half 10 zitten praten onder een cognac grokje.
*** Te Willemstad is op 18 mrt 1884 overleden Jacob
Schippers, 52 jr, zonder beroep, geboren en wonende te
Willemstad, gehuwd met Maaike Burgers. 25.3.1884:
Te half 1 kwam C.H.Maris mij verzoeken de advertentie van zijn
huis nog eens in de 7bergschen courant te zetten. Smiddags
met Betje nog naar haar huis bewoond door Otte wezen zien,
alwaar de stad grond van haar had ingenomen. Te 4½ met v.d.Hil
en Keetje in de barouchette naar J.Maris Hzn gereden die jarig
was. Een half uur later kwam daar ook zijn broeder C.Maris.
Onder een glas wijn en taartje tot 9 uur gebleven. ***
C.H.Maris was oudburgemeester van Willemstad; hij vertrok in mei
1884 naar Scheveningen. 5.4.1884: Vandaag naar
Numansdorp gegaan om met notaris van Drongelen te spreken. Te 3
uur kwam Schippers zeggen dat hij door de wind niet over kon
zetten. Toen met A.v.d.Hil even met Struik wezen spreken en
te 4 uur weer er heen. Hij besloot mij toen over te brengen. In
een veerhengst waren wij in zo'n 20 minuten over, doch voor hem
was het moeilijk terug te keren. Hij zette mij uit aan 't eind
van den Dam. Voorbij de eerste woning
stond C.de Lint al met zijn tilbury om mij af te halen.
18.4.1884: 's Nachts had het zoo hard gevroren dat de
slooten digt lagen, waardoor de bloesem der boomen veel zal
lijden. Om half 6 wethoudersvergadering met den Burgemeester
en den heer Vroon gehoord over het slaan van een schooljongen.
*** L.J.Vroon is van 1882 1886 onderwijzer geweest aan de
openbare lagere school te Willemstad. 20.4.1884:
Ploontje en de meid alleen smorgens te kerk geweest. Het was
bediening en de kerk duurde tot bij 12 uur. Om 4 uur met
v.d.Hil gereden naar P.P.Maris om zijn zoon den bruidegom en de
bruid te filisiteren. Eerst een kop thee en toen een glas wijn
gebruikt. Daarna gereden naar de Tonnekreek en bij zijn ouders
een sigaar gerookt tot 7 uur. Toen weggereden en bleef ik bij
Adam v.d.Hil nog tot ruim half 9 praten. *** Arie Maris,
geb.17 febr.1852, zoon van het raadslid en landbouwer Pieter
Pieterszn Maris en van Adriana Koomans, huwde 24 april 1884 te
Fijnaart met Francijna Elsje van Dis, geb.5 april 1852 te
Fijnaart, dochter van Leendert Janszn van Dis, broodbakker en
Tanneke Fuikschot. 13.5.1884: Morgens kwam v.d.Hil
mededeelen dat er drie koeyen van zijn broeder waren
doodgevonden. Na den eten met B.Struik in een roeiboot
overgevaren naar Numansdorp. C.de Lint die zijn zwager Korteweg
en vrouw en zoontje naar het veer had gebragt, nam mij toen mee.
Ik was 3 kwartier op 't water geweest. 22.6.1884:
Heden vernamen wij uit de courant dat de Prins van Oranje
gisteren is overleden. Na thee drinken te 7 uur naar v.d.Hil
gegaan, die mij gevraagd had. De pastoor zat er ook en de
dominee van Manen kwam er ook. Onder een glas wijn bleven wij
tot ruim half elf. ***Prins Alexander, geb.25 aug 1851,
overleden 21 juni 1884, was een zoon van koning Willem III en
koningin Sophia van Wurtemberg; hij was grootmeester van de loge
der vrijmetselaars. Met hem stierf het huis van Oranje in de
mannelijke lijn uit.
2.7.1884: Zeer heet weer. Om 9 uur wezen luisteren naar
het openen der stembriefjes. V.d.Hil had 53 en v.Rijn 48 stemmen
en 1 blanco. Na thee drinken pensioen aan de oude weesmoeder
gebragt. Te 7½ kwam van Rijn mij afhalen om v.d.Hil te gaan
filisiteren. Ary Sonneveld ging ook mee. C.Knook senior en
junior kwamen ook en onder een fiksch glas wijn blkeven wij tot
10 uur. Met aardbeijen gesoupeerd. ***Adam Philippus van den
Hil (18401924) was raadslid van 1884 1902; Hendrik
Anthonie van Rijn, burgemeester van Willemstad, werd in 1885
tevens lid van de raad; hij bleef dit tot zijn vertrek uit de
gemeente in 1901. Ary Sonneveld was wethouder. ***De oude
weesmoeder is Barbara van der Linden, geboren 30 juni 1805 te
Willemstad. Samen met haar man was zij als weesmoeder in het
weeshuis gekomen en haar man als weesvader. Haar man, Johannes
Karstens was op 15 febr.1869 overleden; de vacature van
weesvader werd toen niet aangevuld. Wegens haar hoge leeftijd
boden de regenten van het weeshuis haar per 1 mei 1881 ontslag
aan met toekenning van een pensioen van 2 gulden per week; zij
aanvaardde dit ontslag. Zij genoot dit pensioen tot haar
overlijden in januari 1894 17.7.1884: Weer warm
weer. Betje gevoelde zich vrij goed en had een goede nacht
gehad. Publicaties geschreven. Met de post mijn acte en
repertoir en bewijzen eedsaflegging voor L.Korteweg en de Erven
wed.Kole ontvangen. Betje was smorgens al opgekomen en bleef op
tot wij gingen eten. Toen werd zij weer brakerig en ging weer
naar bed en heeft toen een worm uitgebraakt. 19.8.1884:
Met Ary Sonneveld naar buiten wezen zien alwaar een schip met de
kabel voor de onderzeesche telephoon was aangekomen. ***In
1881 was in Amsterdam het eerste Nederlandse telefoonnet
geïnstalleerd. Kosten van aansluiting f.118,! In 1884 werd er de
1100ste aansluiting gerealiseerd. Het platteland volgde pas
later. vM. 24.8.1884: Heden is zuster Antje
jarig. Zij had onderscheidene brieven van de familie. Na den
eten in de tuin gegaan en even in 't portaal van de kerk het
schreeuwend preken van een evangelist gehoord. Aan tafel
gegaan was er keurige zalm ( een van 16 pond). Wij zaten met ons
15 aan tafel. Eerst een lekker glas muscaat. Toen pommieragassol
en vervolgens een goed glas champagne. Tot 8 uur getafeld. Na
thee drinken ging ik een wandeling maken met C. van Beekum langs
het slot. Het was een prachtige avond met mooien sterrenhemel.
***De geneesheer C.van Beekum was gehuwd met Aartje van
Wijngaarden; dit gezin woonde te Noordeloos. Zie Ravelyn 12/1
onder 8.10.1882. Zou met het slot het Mauritshuis bedoeld zijn?
9.11.1884: Smorgens niet te kerk gegaan. Ploontje
ging alleen met de meid. Weer heerlijk weer. Na koffij drinken
met v.d.Hil een bezoek gebragt bij mijn buurman P.Vermeulen en
aldaar een borreltje gebruikt. Toen naar 't hoofd gegaan alwaar
de stoomboot Stad Zierikzee no 2 in de haven was gekomen, zeer
lek zijnde, terwijl de passagiers aldaar waren afgezet om over
land hun reis te vervorderen. Smiddags kwam de kapitein van de
stoomboot om protest te doen opmaken hetgeen ik savons deed.
***De buurman was Pieter Vermeulen, geboren 1 nov.1819 te
St.Maartensdijk, schipper, gehuwd met Lijntje Timmers, geboren 1
mei 1830 te Willemstad. Het gezin, dat zich op 23 mei 1883
komende van Fijnaart aan het adres A 45 (nu Voorstraat 46) had
gevestigd, telde vijf kinderen, allen geboren te Fijnaart.
24.11.1884: Smorgens regende het knapjes Om 10 uur was het
vergelijkend examen op 't raadhuis voor hoofdonderwijzer te
Oudenmolen. Er waren twee sollicitanten Reitsma en Langeweg. De
schoolopzieners v.d.Grinten en Tideman kwamen pas om 11 uur.
Daar het zoo glad was om te rijden. De heer v.Geluk nam het
examen af. Te half 1 gingen v.d.Hil en ik naar de vergadering
van DVW om te balloteren. Toen met de examinatoren en leden van
de Raad en v.Dis en J.Timmers koffij en brood in de societeit
gebruikt. Te 2 uur weer het examen op school voortgezet tot 4
uur. Even in de societeit een borreltje gaan gebruiken en aldaar
gedineerd met ons twaalven. (v.d.Grinten, Tideman, v.Geluk,
J.v.Dis, J.Timmers, Dirk en Ary Punt, Adr.Timmers, A.v.d.Hil,
v.Rijn, P.de Rooijen en ik). Er werd een stevig glas wijn
gebruikt. Tot half 9 getafeld. Toen gingen de meesten weg, doch
ik ging met v.Rijn, v.Dis en v.d.Hil nog naar de algemeene
repetitie der rederijkers zien, doch te half 10 ging ik
huiswaarts en spoedig te bed. ***De heer Van Geluk was
hoofdonderwijzer te Dinteloord en leidde ook op voor de
onderwijzersacte. ***DVW is Door Vriendschap Werkzaam
***Benoemd werd Langeweg (zie 18.2.1885 hierna)
25.11.1884: Van half 10 tot half 11 vergadering burgmr. en
weth. Toen courant gelezen en daarna tot etenstijd aan de
deeling van v.d.Tempel gewerkt. Keurige hoofdkaassoep gegeten.
Te 4 uur weer met v.d.Hil gewandeld doch niet lang daar het zoo
koud was. Van 5 7 aan de deeling gewerkt en toen naar de
rederijkersvoorstelling. Het was vrij vol. Zij gaven 2 stukken
(hoe 2 vrijers tot den trouwdag kwamen in 2 bedrijven en
Toneelstudieen van Justus van Mourik). Van Rijn had zijn piano
voor dien avond afgestaan. Te elf uur was het afgeloopen en ging
ik naar huis.
Gewijzigd:
29-06-2020
Beheer website:
Piet Polak
© Heemkundekring "De Willemstad" |
|